در جواب سکسیونر چیست میتوان گفت ایستگاه های برق نقش بسیار حیاتی در انتقال و توزیع برق دارند و با توجه به پیچیدگی و حساسیت این سیستم ها، استفاده از تجهیزات مناسب و کارآمد امری ضروری است. یکی از این تجهیزات کلیدی که در هر ایستگاه برقی مورد استفاده قرار می‌گیرد، سکسیونر ها هستند. اگر اطلاعات بیشتر راجب سکسیونر لازم دارید میتوانید دوره تابلو برق صنعتی مراجعه کنید. در این مقاله قصد داریم به بررسی این دستگاه سکسیونر و انواع آن بپردازیم.
سکسیونر چیست؟
سکسیونر، به موجب استاندارد IEC-62271-103، یا دیسکانکتور، وسیله ای مکانیکی است که قادر است مدارها را قطع و وصل کند. در حالت قطع، با تأمین فاصله‌ی لازم بین کنتاکت ها، تطابق با الزامات معین را فراهم می آورد. این وسیله فقط در صورتی مدار را قطع و وصل می کند که جریان های قابل اغماض متصل یا قطع شده باشند و یا تغییر قابل توجهی در ولتاژ دو سر قطب ها ایجاد نشود. همچنین، می تواند جریان هایی را در شرایط عادی عبور دهد و در شرایط غیرعادی، مانند اتصال کوتاه، تحمل کند.
نحوه عملکرد سکسیونر چیست؟
به طور کلی، یک سکسیونر شامل یک اهرم و دو کنتاکت است که اهرم عمل قطع و وصل بین دو کنتاکت را انجام می دهد. اگرچه برخی طرح ها ممکن است جریان خطا را ایجاد کنند، اما سکسیونر ها برای قطع جریان خطا طراحی نشده اند. این تجهیزات با قابلیت کنترل دستی یا موتوری طراحی و ساخته می شوند و روش درایو باید متناسب با کاربرد مورد نظر انتخاب شود. به عنوان مثال، در ایستگاه های فرعی بدون اپراتور و با کنترل از راه دور، سکسیونر هایی با مکانیسم محرک موتوری استفاده می شوند. همچنین، ارتینگ سوئیچ ها معمولاً با سکسیونر ها در ارتباط هستند. این تجهیزات توسط مکانیسمی مشابه با مکانیسم مورد استفاده برای سکسیونر کنترل می شوند.
انواع سکسیونر ها
سکسیونر ها را با توجه به ساختار داخلی (گازی یا روغنی)، مکانیسم حرکت (دستی، موتوری، دستی-موتوری) و نحوه عملکرد می توان دسته بندی کرد. نحوه عملکرد اهرم برای قطع و وصل بین کنتاکت ها متفاوت است و می تواند به یکی از صورت های زیر باشد:
سکسیونر با اهرم قطع افقی یا عمودی
این نوع سکسیونر، شامل یک اهرم است که یک سر آن به وسیله‌ی یک لولا به پایه جداکننده متصل می شود و از سر دیگر آن جدا است. با توجه به نوع طراحی، حرکت افقی یا عمودی اهرم می تواند منجر به قطع یا وصل دو سر سکسیونر شود.
سکسیونر با اهرم قطع از وسط
این نوع ایزولاتور یکی از رایج ترین انواع سکسیونر هاست. دو اهرم به دو پایه جداکننده قابل چرخش متصل هستند. با چرخش پایه های جداکننده، اهرم ها به هم متصل می شوند.
سکسیونر با اهرم قطع دوطرفه
در این مدل، سه پایه جدا کننده وجود دارد و یک اهرم روی پایه وسط قرار می گیرد. با حرکت دورانی اهرم حول پایه وسط، دو سر آن به دو پایه جدا کننده دو طرفه متصل می شود.
سکسیونر زانویی شکل
در این سکسیونر ها، اهرم از دو جزء تشکیل شده است؛ بخش اصلی که به یک پایه جدا کننده متصل است و بخش دیگری که به بخش اصلی متصل است. وقتی سکسیونر در حالت قطع قرار دارد، اهرم به حالت زانو در خواهد آمد.
سکسیونر پانتوگراف
این نوع سکسیونر مجموعه ای از دو یا چند اهرم است که به صورت ضربدری به هم متصل شده اند و عملکرد آن ها مشابه قیچی است.
سکسیونر با اهرم کشویی
این مدل معمولاً در جریان های کار پایین استفاده می شود. شامل تیغه ای است که به صورت کشویی در یک ریل قرار می گیرد و اتصال را برقرار می کند.
سکسیونر زمین
معمولاً در هنگام تعمیرات به منظور تخلیه بار های الکتریکی و جلوگیری از القای الکتریسیته از خطوط مجاور و بی خطر کردن عملیات تعمیراتی روی دستگاه ها، از این سکسیونر ها استفاده می شود. استفاده اشتباه از آن ها می تواند منجر به بروز اتصال کوتاه و آسیب های جبران ناپذیری شود، بنابراین برای جلوگیری از این اتفاقات، از سیستم اینترلاک استفاده می شود و فقط زمانی که سکسیونر قطع باشد، امکان وصل سکسیونر زمین فراهم می شود.
اینترلاک چیست؟
اینترلاک به مجموعه ای از مکانیزم ها یا دستگاه های الکتریکی یا مکانیکی اطلاق می شود که به منظور ایجاد تابعیت و ارتباط بین عناصر مختلف یک سیستم، استفاده می شود. در مواردی که کلید های قدرت به کمک سکسیونر به شین وصل می شوند و به دلیل قابلیت عدم قطع یا وصل زیر بار سکسیونر، قطع و وصل آن به وضعیت دیسکانکتور مرتبط باید باشد، اینترلاک به کار می رود. همچنین، سکسیونر ارت تابعیت خود را از سکسیونر مرتبط به آن می گیرد. این تابعیت ها توسط اینترلاک کلید ها، که می توانند مکانیکی یا الکتریکی باشند، برقرار می شود.
سخن آخر
با توجه به سوال سکسیونر چیست میتوان گفت اهمیت برق در زندگی روزمره و نیاز به تجهیزات موثر و کار آمد در سیستم های برق، سکسیونر ها به عنوان یکی از تجهیزات حیاتی در ایستگاه های برق مطرح هستند. با انواع مختلف و کاربرد های گسترده، این دستگاه ها نقش بسیار مهمی در ایمنی و عملکرد صحیح سیستم های برقی ایفا می کنند.
سوالات متداول
خیر، سکسیونر ها تنها در ایستگاه های برق با فشار بالا استفاده نمی شوند. آن ها در محیط های صنعتی، تجاری، و حتی در برخی ایستگاه های برق کوچکتر نیز کاربرد دارند.
بررسی و تست منظم عملکرد سکسیونر ها به‌منظور اطمینان از عملکرد صحیح آن ها.
تعمیرات و نگهداری به موقع برای جلوگیری از وقوع خرابی های ناگهانی و افزایش عمر مفید سکسیونر ها.
آموزش کارکنان در زمینه استفاده صحیح و نگهداری سکسیونر ها برای افزایش ایمنی و کارایی سیستم.
سکسیونر های هوایی در محیط های باز و سکسیونرهای گازی در محیط های بسته عمل می کنند. سکسیونر های گازی به دلیل استفاده از گاز های خاص به عنوان محیط عایق، از راندمان بالاتری برخوردارند.
